انواع و تعریف مرطوب کننده های پوست برای بهبود کیفیت پوست ، نگهداری و احیای دوباره محتوی رطوبت پوست در ناحیه (SC (Stratum Corneum که خارجی ترین لایه روپوست است و صاف و انعطاف پذیر نگه داشتن پوست و کمک به کاهش علامت های خشکی پوست، طراحی شده اند.
این قبیل محصولات، مصرف کنندگان را زیبا می کنند و کمک می کنند تا ظاهر جوانی پوست آنها بدون تغییری در عمکرد یا ساختار پوست، حفظ و/یا بازیابی شود. بنابراین بیشتر مرطوب کننده ها در آمریکا به عنوان محصول آرایشی و بهداشتی یا زیبایی در نظر گرفته می شوند. محصولات بخصوصی وجود دارند که دارای مواد فعال هستند و باعث صاف شدن چین و چروک ها می شوند. این قبیل محصولات در آمریکا به عنوان دارو محسوب می شوند. محصولات دیگری نیز تحت عنوان محصولات زیبایی-درمانی (Cosmeceutical) وجود داشته و به بازار عرضه شده اند که ادعا می کنند می توانند زمان را به عقب باز گردانند و کاری کنند که مصرف کنندگان چندین سال جوانتر به نظر برسند. از نظر قانونی، معنایی برای کلمه Cosmeceutical وجود ندارد. اگر محصولی عملکرد و یا ساختار پوست را تغییر دهد، به عنوان دارو در نظر گرفته می شود، حتی اگر شرکتی بخواهد آن را به عنوان محصول زیبایی بفروشد. بعضی از اجزای تشکیل دهنده محصولات، شامل روغن معدنی، وازلین و دایمتیکون در لیست ( مونوگراف ) محافظت کننده های پوست، بدون نسخه پزشک (OTC یا Over The Counter) ، قرار دارند. این لیست جزئیات یا مونوگراف ، اجزای تشکیل دهنده ای که می توانند مورد استفاده قرار گیرند به همراه غلظتشان را مشخص می کند. اگر غلظت اجزای تشکیل دهنده در محدوده مشخص شده باشد، این فرمول در آمریکا به عنوان داروی OTC در نظر گرفته می شود.
مرطوب کننده های پوست صورت، بدن و دست ها در اجزای تشکیل دهنده آنها تفاوت های چشمگیری با هم ندارند، اما محصولات زیادی در بازار وجود دارند که برای قسمت های خاصی از بدن پیشنهاد می شوند. دلیل اصلی برای این موضوع این است که کم شدن رطوبت پوست در قسمت های مختلف بدن، ممکن است با هم فرق کند. برای مثال ، دستان شخصی که در یک بیمارستان کار می کند، ممکن است به خاطر شستن مکرر توسط ضد عفونی کننده های دست به شدت خشک باشد، در حالی که دیگر قسمت های بدن، کاملا طبیعی هستند. به علاوه ، حساسیت بخش های مختلف بدن نیز ممکن است در شرایط مختلف با هم فرق داشته باشد. برای مثال، پوست صورت عموما بیشتر مستعد ابتلا شدن به آکنه و جوش و روزاسه در مقایسه با دیگر بخش های بدن است و یا گردن و صورت که خشک تر از قسمت های پشتی بدن هستند، زیرا این قسمت ها بیشتر در معرض عناصری مثل نور آفتاب و باد قرار دارند. به خاطر همه ی این دلایل، ارزش این را دارد که مرطوب کننده ای را متناسب با نیاز پوستیتان انتخاب کنید.
سابقه تاریخی استفاده از مرطوب کننده ها
مرطوب کردن پوست، در طول تاریخ به عنوان یک مکمل برای زیبایی و بهداشت بوده است. محصولاتی در بقایای شهر ها یا روستاهای زیر زمین در مصر، یونان باستان و رم پیدا شده است. هدف از اعمال و مصرف لیپید های مختلف ، روغن ها ، واکس ها و چربی های حیوانات بر روی پوست صورت و تمام بدن این بوده است که از پوست در برابر شرایط آب و هوایی ( سرما و باد برای مثال ) مراقبت کنند. و از خشک شدن پوست جلوگیری کرده و پوست را نرم کنند و از شکل گیری چین و چروک های پوست جلوگیری کنند. نوع مرطوب کننده ای که استفاده می شد، به مواد طبیعی موجود در مناطق جغرافیایی مختلف بستگی داشت. مواد محبوبی که مورد استفاده قرار میگرفت ، شامل مواد زیر می شدند :
روغن آووکادو، روغن خرما، روغن زیتون ، روغن هسته کنجد، روغن سیاه دانه، روغن هسته چریش یا Azadirachta indica معروف به Neem ، روغن گل رز و چربی حیوانات.
حتی کتاب مقدس مسیحیان نیز به این موضوع اشاره دارد که لوسیون هایی ساخته شده از روغن زیتون و ادویه جات برای محافظت از پوست و صافی آن مورد استفاده قرار می گرفتند. روغن زیتون، یک ماده اصلی در میان یونانیان باستان بود. المپیک های باستانی توسط مردانی انجام می شد که بدن آنها به طور کامل با روغن زیتون چرب شده بود. در یونان باستان یک ورزشکار برای آماده شدن جهت آموزش، بدن خود را با روغن زیتون می پوشاند و بعد آن را با یک شن یا خاک مناسب خاکی می کردند. این ترکیب به اعتقاد آنها دمای بدن را تنظیم می کرد و از پوست آنها در برابر نور آفتاب محافظت می کرد. زنان رم و یونان باستان، از شیر و نان به عنوان عوامل ضد پیری استفاده می کردند. Galen یک فیزیک دان معروف در رم باستان به ساخت و فرموله کردن اولین کرم خنک کننده (برای خنک کردن،پاک کردن و تمیز کردن پوست) مثل (ترکیب W/O یا امولسیون روغن در آب) معروف است.
او تا آنجا که امکان داشت و می توانست آب را به ترکیب موم زنبور و روغن زیتون اضافه کرد. محصول بدست آمده، به پوست احساس خنکی و رطوبت می داد. برای قرن ها، بیشتر محصولات در خانه و با استفاده از مواد بر گرفته از طبیعت درست می شدند، مثل وانیل، میخک، لیمو ، عسل و روغن ها ، چربی ها و واکس ها.
چگونه مرطوب کننده های پوست بر روی پوست اثر می گذارند.
دلیل اصلی استفاده از مرطوب کننده های پوست، حفظ یک پارچگی و عملکرد مناسب سیستم دفاعی پوست است. همانطور که قبلا گفتیم ، اثرات سرفکتانت ها با پوست در محصولات تمیز کننده می تواند عواقب شدیدی داشته باشد. تماس های مکرر و بیش از حد با تمیز کننده ها و آب یا دمای پایین، باد و هوای مرطوب، بسیار می تواند باعث خشکی و التهاب پوست گردد. در مقابل ، تماس کم و محدود با تمیز کننده های ملایم تر و استفاده از مرطوب کننده ها بعد از آن می تواند از پوست به منظور داشتن یک شرایط مطلوب محافظت کند. اثرات مثبت و مفید استفاده از مرطوب کننده ها در زیر به اختصار، توضیح داده خواهند شد.
- محصولات مرطوب کننده حاوی مواد فعالی هستند که می تواند پوست را مرطوب نگه دارد و فاکتور های مرطوب نگه دارنده طبیعی یا ( NMF, Natural Moisturizing Factor ) در Corneocyte ها را جایگزین کند. و پوست را با لیپید های بین سلولی پر کنند و یک لایه محافظتی بر روی پوست ایجاد کنند. مزیت اصلی این نوع فرمول ها این است که آنها می توانند همه انواع پوست را با تغییر مقدار و نوع مواد به کار رفته مرطوب کنند. بسیاری از مصرف کنندگان فکر می کنند که، به کار بردن محصولات بر روی پوستشان ، مخصوصا در ناحیه پاها ، کمر و سینه ، اگر علامتی از خشکی پوست در آنها وجود نداشته باشد بی فایده است و ارزشی ندارد. این درست نیست و همه انواع پوست به مرطوب کردن نیاز دارند. خشکی مرحله ای است که پوست از نظر ظاهری خشک به نظر می رسد و خشکی قابل مشاهده است. مصرف کنندگان نباید منتظر بمانند تا علائم خشکی پوست نمایان شود و سپس از مرطوب کننده استفاده کنند.
- امروزه ، نگرانی های آسیب های ناشی از نور آفتاب و پیامد های کوتاه مدت و دراز مدت آن مانند سوزش، پیری و شکل گیری سرطان پوست در حال افزایش است. بنابراین، بعضی از مرطوب کننده ها حاوی مواد ضد آفتاب هستند که میتوانند به طور شیمیایی یا فیزیکی، اشعه UV رسیده به پوست را فیلتر کنند و از این اثرات منفی آن جلوگیری به عمل آورند.
- مرطوب کننده های بیشتر و بیشتری وجود دارند که ادعا می کنند حاوی مواد ضد پیری پوست هستند. یکی از جدیدترین و پر کاربردترین آنها، AHA ها هستند. AHA ها اولین مواد موثر ضد پیری بودند که در اواخر قرن بیستم به بازار معرفی شدند.
- سلولیت ( Cellulite ) یک بافت چربی است که در حفره های زیر پوست جمع می شود و معمولا اطراف باسن، ران و شکم شکل می گیرد. تجمع سلولیت باعث می شود تا پوست به صورت چاله چاله به نظر بیاید. سلولیت یک بیماری حاد پزشکی نیست، اما یک مسئله بسیار مهم زیبایی در بسیاری از زنان است. می تواند بسیار بد شکل به نظر بیاید و ممکن است حتی مشکلات روانی یا اجتماعی برای فرد بوجود آید. امروزه، فرمول های مرطوب کننده مخصوصی وجود دارند که حاوی موادی معروف در بهبود سلولیت هستند.
- آکنه، اغلب نگرانی هایی برای بیماران بوجود می آورد و بعضی از مصرف کنندگان ، خودشان را در دسته افرادی می دانند که مستعد آکنه هستند ( مثلا در داشتن آکنه نسبت به دیگران حساس تر هستند ). بسیاری از اجزای تشکیل دهنده مرطوب کننده ها ، در دسته مواد comedogenic مثل مواد جوش زا یا موادی که منافذ پوست را می بندند، قرار می گیرند، بنابراین توسط متخصصین پوست پیشنهاد داده نمی شود. اما بیشتر موادی که به نظر میرسد comedogenic باشند اینگونه توضیح داده می شوند که comedogenic نیستند و برای پوست مفید هستند. یکی از این اجزای تشکیل دهنده، روغن معدنی است که سالهاست به عنوان یکی از التهاب آورترین مواد، شناخته شده است. اما مطالعات بر روی انسان ها و حیوانات نشان داده اند که این ماده باعث بوجود آمدن جوش یا آکنه نمی شود.
ماده دیگری که به نظر میرسید که مشکلات آکنه ای ایجاد می کند، Lauric Acid (لوریک اسید) است که به مقدار زیادی در روغن نارگیل یافت می شود. مطالعات اخیر نشان می دهد که این ماده خصوصیات آنتی باکتریالی دارد و پتانسیل این را دارد که در محصولات ضد آکنه یا ضد جوش مورد استفاده قرار گیرد.
اجزای معمول تشکیل دهنده و فرمولاسیون مرطوب کننده ها
مشخص شده است که خاصیت کشسانی پوست در ناحیه SC ، به یک تعادل صحیح لیپید ها ، NMF و آب به همراه پروتئین های کراتین این ناحیه بستگی دارد. آب برای کراتین یک Plasticizer است که به SC اجازه می دهد به راحتی خم شود یا کشیده شود و از شکستن و ترک خوردگی جلوگیری شود. تحقیقات نشان داده که corneocyte ها که که بیشترین تجمع NFM را تصاحب می شوند، میزان آب بیشتری را حفظ می کنند و متورم تر به نظر می آیند. علاوه بر این ، آب، میزان فعالیت آنزیم های درگیر در فرآیند پوست اندازی را بیشتر می کند. ظرفیت ناحیه SC برای نگه داشتن آب ، به شدت تحت تاثیر NMF در Corneocyte ها و لیپید های SC است.
هنگامی که پوست پاک می شود ، همه یا بخشی از لیپید هایی که سطح پوست را پوشانده اند، از بین می روند و پاک می شوند که این امر باعث قرارگیری SC در معرض آسیب های جدی می شود. سرفکتانت ها ممکن است به درون ناحیه SC نفوذ کنند و در آنجا باقی بمانند و مشکلات بیشتری را ایجاد کنند. بنابراین، مهم است که در سیستم مراقبت از پوست، حتما از مرطوب کننده ها بر روی پوستتان استفاده کنید. اگر چه ممکن است افراد این تصور را داشته باشند که ، فقط پوست خشک نیاز به مرطوب سازی منظم دارد که این موضوع صحیح نیست. مصرف کنندگان دارای پوست چرب ، اغلب مایل به استفاده از محصولاتی با سرفکتانت ها و تونرهای شدیدتری هستند تا چربی های روی پوست صورتشان با قدرت بیشتری از روی پوست پاک شود. به علاوه ، آنها ممکن است بر این باور باشند که، استفاده از مرطوب کننده اضافی باعث می شود که پوستشان چرب تر شود، بنابراین اغلب از مرحله مرطوب سازی صرف نظر می کنند. با گذشت زمان، این سیستم می تواند باعث سفتی و خشکی پوست شود. در کنار این موضوع مهم است که این را به خاطر بسپاریم که همه انواع پوست ها، به مرطوب کننده نیاز دارند، تا بتوان عملکرد ایمنی و دفاعی پوست را حفظ کرد. البته نوع اجزای تشکیل دهنده مرطوب کننده و محصولات باید بر اساس نیاز های هر فرد انتخاب شوند. مشابه محصولات پاک کننده.
واژه ” moisture ” به معنی آب یا مایعات دیگر است. واژه “Moisturizer” یا مرطوب کننده یک واژه عمومی است که برای توصیف موادی به کار می رود که رطوبت را به پوست اضافه می کنند. امروزه ، چهار نوع مرطوب کننده بر اساس خصوصیت های فیزیکی و شیمیایی آنها و مکانیزم عملکرد آنها تشخیص داده شده اند. شامل humectant ها ، emollient ها و جوان کننده های پوست ( Skin Rejuvenators ) . متاسفانه این واژه ها اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند، اما هر کدام از این مواد مزایای متفاوتی برای پوست فراهم می آورند که در بخش زیر راجع به آنها بحث می کنیم.
Humectants: humectant ها موادی hygroscopic هستند که می توانند محتویات آبی لایه بالای پوست را با افزایش جذب آب از درمیس به اپیدرمیس بهبود بخشند. بعضی ها همچنین فکر می کنند که humectant ها می توانند ناحیه SC را بوسیله جذب آب از محیط بیرونی، مرطوب کنند. Humectant ها همچنین به پوست اجازه می دهند تا پوست احساس نرمی و صافی کند. این عمل با پر کردن حفره های درون ناحیه SC از طریق متورم کردن این اجزاء برای جایگزینی با NMF پوست که شسته و پاک شده و یا خالی است، انجام می شود. Humectant ها مثل NMF ها عمل می کنند و در واقع ، بعضی از humectant های رایج استفاده شده در مرطوب کننده ها ، اجزایی از NMF پوست هستند. مثل اسید لاکتیک و اوره. عملکرد کلیدی یک Humectant ، شکل دهی و حالت دهی زنجیره های هیدروژن با مولوکول های آب است. مثال هایی برای Humectant ها : گلیسرین ، AHA ها ( مثل اسید لاکتیک، اسید گلیکولیک ) ، Pyrrolidone Carboxylic Acid ، Probylene Glycol ، اوره ، هیالورونیک اسید و سوربیتول. رایج ترین humectant مورد استفاده در مرطوب کننده ها گلیسرین است که بر اساس چند پارامتر مختلف عمل می کند که آن را تبدیل به استاندارد طلایی مرطوب کننده ها می کند. گلیسرین یک مرطوب کننده موثر است که رشد و بلوغ cornecyte ها را تسریع می بخشد، خشکی پوست را کم می کند و انسجام لیپید های بین سلولی را افزایش می دهد. به طور کلی، هنگامی که گلیسرین با مواد انسدادی ترکیب شود، قادر است اثرات مرطوب کنندگی چشم گیری را در پوست ایجاد کند.
Emollients: emollient ها برای انعطاف پذیر کردن ، نرم کردن و صاف کردن پوست به کار می رود. معمولا با پر کردن فضاهای خالی بین Cornecyte ها و جایگزینی لیپید های از دست رفته در ناحیه SC
Emollient ها همچنین می توانند از سطح پوست محافظت کنند و سطح پوست را چرب کنند تا عمل سایش را به حد اقل برسانند و نرمی و صافی پوست و زیبایی آن را بهبود بخشند. محبوب ترین Emollient ها بر اساس هیدروکربن ها هستند ، ( از قبیل روغن معدنی ، وازلین و مشتقات آنها); اسید های چرب ( مثل اسید استریک، اسید لینولئیک) و لوریک اسید و مشتقات آن از قبیل ( الکل ها و استر ها ) ; روغن های سبزیجات از قبیل ( روغن بادام ) ; تریگلیسرید های مصنوعی; سیلیکون ها; واکس ها یا موم ها مثل موم زنبور، موم کارنوبا ( Carnauba Wax ) ، موم پلی اتیلن و ستیل الکل; مشتقات لانولین و پلیمرها .
اسیدهای چرب پایه ای و اصلی ( مثل اسید های اشباع نشده linoleic و alpha-linoleic ) بر روی فیزیولوژی پوست تاثیر می گذارند. این عمل به واسطه تاثیرشان بر روی عملکرد دفاعی و تولید ایکوزانوئید، سیالیت غشاء ( membrane fluidity ) و سیگنال دهی سلولی انجام می شود.
Occlusive: مواد occlusive یا انسداد کننده یک سد هایدروفوبیک (Hydrophobic) برای مسدود کردن فیزیکی TEWL از ناحیه SC ایجاد می کنند. در فرمول بندی های مرطوب کننده ، occlusive ها طبیعت جذب رطوبت توسط Humectant ها را تکمیل می کنند و مکمل آن هستند. همینطور که آنها از بخار شدن رطوبت و از دست رفتن آن جلوگیری می کنند، می توانند به طور خاصی در درمان پوست خشک که از قبل آسیب دیده باشد، بسیار موثر باشند. اگرچه occlusive ها برای بسیاری از مصرف کنندگان خوش آیند نیستند ، زیرا به سختی از پوست جدا یا پاک می شوند و بسیار چسبناک هستند و احساس می کنند که چربی زیادی روی پوست آنها است، اما برای کم کردن TEWL بسیار موثر هستند. Occlusive ها رایج ترین ماده استفاده شده در وازلین هستند. علاوه بر شکل دهی یک لایه بر روی پوست، می تواند به لایه های بالایی پوست نفوذ کند و تولید لیپیدهای بین سلولی را آغاز کند. Lanolin نیز در گذشته بسیار محبوب بود، اما استفاده از آن به دلیل التهاب آوری و بوی بد آن کم شد. امروزه، انسداد کننده های جدیدتری وجود دارند که در صنعت زیبایی، دارای خصوصیت های خوشایند و جذاب بیشتری هستند. این انسداد کننده ها شامل مشتقات سیلیکون از قبیل دایمتیکون (Polydimethylsiloxane) می شوند. آنها کیفیت زیبایی فرمولاسیون را با خشک شدن سریع در اثر تماس با پوست بهبود می بخشند. آنها به آسانی خشک می شوند و به آسانی می توان از آنها استفاده یا آنها را پاک کرد، همچنین منافذ پوست را نمی بندند ( non-comedogenic ) و قادرند محصولات خوب و زیبایی فراهم آورند. مثال های بیشتری از انسداد کننده ها : روغن سبزیجات، اسید های چرب، الکل های چرب، واکس ها و کلسترول.
Skin Rejuvenators: ادعا می شود که جوان کننده های پوست (معروف به تقویت کننده های عملکرد دفاعی پوست) می توانند عملکرد دفاعی پوست را بازیابی، محافظت و بهبود بخشند. این بهبودها با تقویت رطوبت پوست، انجام می شود. این ماده به عنوان جدیدترین دسته یا کلاس در بین مواد مرطوب کننده به حساب می آید. این دسته حاوی پروتئین ها ( اساسا پروتئین های پوست از قبیل کراتین، الستین و کلاژن ) می باشد. پروتئین ها، با پر کردن بی نظمی ها در ناحیه SC یک تسکین موقتی برای پوست های خشک فراهم می آورند. هنگامی که آنها بر روی پوست خشک می شوند، به آرامی کوچک می شوند و یک لایه ای از پروتئین به جای می گذارند که به نظر میرسد پوست را صاف کرده و بعضی از چین و چروک ها از بین ببرد.
Ceramides: سرامید ها به طور طبیعی در ناحیه SC یافت می شوند. آنها مهمترین عنصر ساختاری لیپید های بین سلولی هستند که برای برقراری اتصال بین cornecyte های سرشار از پروتئین و یک سد دفاعی ضد آب که قادر است از بافت های زیرین پوست محافظت کند و هموستاز بدن را تنظیم کند، ضروری اند. سرامید ها ، به طور مرتب و منظم به شکل لاملار، به عنوان یک پوسته عمل می کنند و فضای بین سلولی در ناحیه SC را پر می کنند. آنها با عملکردشان، به یکپارچگی سد دفاعی پوست (Skin Barrier) کمک می کنند. هنگامی که لیپیدها متابولیسم غیر نرمالی دارند، این موضوع منجر به کمبود سرامید و NMF و اختلالاتی در عملکرد دفاعی اپیدرمی میشود، در این صورت بیماری های خاصی بوجود می آیند. تحقیقات نشان داده که سرامید هایی که به طور خارجی به عنوان مرطوب کننده مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند به طور موثری علائم پوست خشک را کم کنند.
این مولکول های لیپیدی ، در سال های اخیر برای درمان پوست خشک در صنعت دارویی-زیبایی بسیار مورد استفاده قرار گرفته اند.
پیشنهاد نسل زیبا برای مطالعه مقاله تاثیر ویتامین سی بر روی پوست ، اثرات ویتامین سی موضعی بر پوست را به هیچ عنوان از دست ندهید.
برای مطالعه مقالات بیشتر از این موضوعات به وبلاگ نسل زیبا مراجعه کنید.